Trẻ có thể có kiến thức tốt nhưng không biết cách áp dụng một cách linh hoạt trong những hoàn cảnh thực. Trẻ cũng có những khó khăn trong giao tiếp năng động vì vậy nhiều trẻ sẽ thu mình không thích tham gia vào các tương tác xã hội. Rõ ràng, điều này sẽ là thách thức lớn cho trẻ khi đi học, khi kết bạn và trở thành một đứa trẻ "bình thường" trong cộng đồng.

Ảnh minh họa

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học tại Anh và Mỹ, chỉ có 3-5% người tự kỷ có một công việc và một cuộc sống độc lập do họ vẫn không khắc phục được những khiếm khuyết giao tiếp xã hội khi bước vào tuổi trưởng thành.

Với phương pháp dạy trẻ tự kỷ mới RDI (Can thiệp Phát triển Quan hệ Xã hội), cha mẹ sẽ giao tiếp với con nhiều hơn bằng cử chỉ, nét mặt, ánh mắt chứ không quá tập trung vào giao tiếp bằng ngôn ngữ. Khi đó, "chỉ cần trẻ được trang bị nhận thức tốt, ngôn ngữ sẽ tự nhiên phát ra khi tới thời điểm chín muồi".

Phương pháp này được hai bác sĩ tâm thần Stanley Greenspan và Serena Weider đề ra. Chương trình gồm ba yếu tố: Dựa trên sự phát triển cảm xúc. Sự khác biệt cá nhân và dựa trên mối quan hệ.

Ưu điểm: Nhằm phát triển cảm xúc thay vì phát triển trí tuệ, khuyến khích trẻ chủ động tương tác.

Khuyết điểm: Không dạy cách học, cách phát triển trí tuệ như  những trẻ khác, hơi khó tương tác ban đầu với trẻ.

Phương pháp ABA: ABA là ba chữ viết tắt: Applied Behaviour Analysis ( Ứng dụng phân tích hành vi). ABA là phương pháp dạy trẻ tự kỷ được quan tâm nhiều nhất trong trị liệu trẻ tự kỷ, được đánh giá là một trong những phuong phap day tre tu ky hữu hiệu nhất hiện nay. Đây là một biện pháp tiếp cận khoa học nhằm hiểu rõ hành vi của trẻ. Các nguyên tắc trị liệu được ứng dụng cho những hành vi quan trọng mang tính xã hội.

Phương pháp dạy trẻ tự kỷ này được sáng tạo ra dựa trên các lý thuyết khoa học về hành vi. Đối với mỗi trẻ, ngay khi bắt đầu chương trình can thiệp, trẻ sẽ được đánh giá ban đầu để kiểm tra xem kỹ năng nào trẻ đã có, kỹ năng nào chưa có. Sau đó lựa chọn các bài tập, các tài liệu phù hợp với đánh giá ban đầu. Nội dung rèn luyện chung cũng như của từng buổi sẽ liệt kê từng kỹ năng trong mọi lĩnh vực ( giao tiếp, xã hội, kiến thức, tự chăm sóc, vận động, chơi..) các kỹ năng này thường được chia nhỏ thành các kỹ năng thành phần và được sắp xếp theo trình tự phát triển, từ đơn giản đến phức tạp.

Ưu điểm của phuong phap day tre tu ky ABA là dạy cho trẻ tự kỷ những kỹ năng mới, những hành vi mới có thể áp dụng ở mọi tình huống và mọi nơi. Cách dạy rõ ràng, dễ dạy, hữu hiệu trong chuyển hóa hành vi tiêu cực. Nhưng bên cạnh đó nó cũng có những khuyết điểm như là cần nhiều thời gian.

Phương pháp TEACCH ( Division of Treatment and Education of Autistic and Children with Communication Handicaps )

Phuong phap day tre tu ky này đã được thực hiện trong cả một tiểu bang của Mỹ, phương pháp này là định hướng điều trị và giáo dục trẻ tự kỷ và trẻ khuyết tật về giao tiếp. Các kỹ năng học của trẻ được đánh giá bằng PEP: những biểu hiện tâm lý giáo dục. Teacch khác với tiêu chuẩn phát triển “ bình thường” bắt đầu ở mức độ của trẻ và giúp trẻ phát triển đến mức cao nhất có thể. Những bài học cụ thể của phương pháp dạy trẻ tự kỷ TEACCH là bắt chước, nhận thức, vận động thô, vận động tinh, phối hợp mắt và tay, kỹ năng hiểu biết, kỹ năng ngôn ngữ…

Ưu điểm: Có cả một chương trình đáp ứng nhu cầu của trẻ, giúp trẻ tự kỷ hiểu được các yêu cầu và cách thức đáp ứng, tập trung vào những kỹ năng đã có của trẻ chứ không chỉ nhìn vào những khuyết điểm.

Nhược điểm: Rất gò bó, tập trung vào những đồ dùng giảng dạy, cần nhiều nhân lực để thực hiện.

Phương pháp PECS (picture exchane communication system) – hệ thống giao tiếp trao đổi hình.

Phương pháp này được nhà tâm lý Andrew Bondy và nhà âm ngữ trị liệu- Lori Frost đề ra trong chương trình tự kỷ Delaware. Phương pháp này dựa trên biện pháp ABA để đổi hình ảnh theo những gì mà trẻ muốn. Khoảng 50% trẻ tự kỷ không nói nhưng bạn vẫn dạy quy tắc là con phải tỏ ý cho trẻ không biết nói, đó là cấu hình theo phương pháp PECS. Phuong phap day tre tu ky PECS là từ những hình riêng lẻ trẻ sẽ xếp đặt thành câu nhiều chữ, đầu tiên trẻ phải đưa bình nước cho cha mẹ để được uống nước, hay chỉ vào ly nước dán trên cửa tủ lạnh, từ đó mở rộng dần những ý khác. Có e ngại là cách dạy này ảnh hưởng đến việc học nói của trẻ nhưng thực tế thấy nó không cản trở việc học nói sau này cho trẻ nói chậm, cha mẹ không nên lo ngại là nếu dùng hình thì trẻ sẽ không biết nói về sau mà ngược lại có ghi nhận là PECS giúp cải thiện khả năng nói của trẻ.

Ưu điểm: rõ ràng, có chủ ý, trẻ tự động tham gia, phát triển giao tiếp chức năng nhanh, có thể phát triển giao tiếp chức năng nhanh.

Khuyết điểm: Chỉ tập trung vào khả năng giao tiếp, bỏ qua các lĩnh vực xã hội, vận động